Collectie-item

gebroken lijnen, primaire kleuren, 1982 / 84

Instelling/bron: Design Museum Den Bosch

halskraag, blauw/rood Halskraag van gepigmenteerd nylon. Het blauwe deel loopt in een punt toe. Het rode deel vormt een hoge lus. De kragen zijn gelijkvomig aan het ene uiteinde naar boven en aan het andere uiteinde naar beneden gebogen. Emmy van Leersum maakte een aantal halskragen van kunststof als antwoord op het traditionele collier, dat in haar ogen slechts tot leeg statussymbool was geworden. De technische mogelijkheden van het basismateriaal inspireerden haar tot een innovatieve vormgeving. Net als de aluminiumkragen uit de jaren zestig, die een oneindige slinger weergeven, vertolken haar nylon halskragen haar concept van de gematerialiseerde oneindigheid. Door voor verschillende kleuren nylon te kiezen of hoeken te maken, daagde ze daarbij het principe van de oneindige lijn tegelijkertijd uit. Haar ontwerpen zijn even futuristisch als geraffineerd. Veel van haar ontwerpen zijn niet aan de vrouwelijke of mannelijke sekse gebonden. Eind jaren zestig van de vorige eeuw was Emmy van Leersum (1930-1984) een van de pioniers binnen de revolutie die zich onder de Nederlandse edelsmeden en sieraadontwerpers voltrok. Het sieraad als statussymbool werd afgezworen. Goud, zilver en edelstenen waren taboe. Het sieraad moest bevrijd worden van zijn simplistische ornamentele en decadente functie. Goedkope materialen zoals aluminium, roestvrij staal en perspex moesten betaalbare, in serie te produceren, sieraden voortbrengen. Dit is nooit echt gelukt maar Van Leersums unieke bijdrage aan de ontwikkeling van het sieraad staat onomstotelijk vast. Bovenal veranderde haar visionaire werk de relatie tussen drager en sieraad voorgoed: het lichaam is bij haar nooit een passieve drager. Het participeert in de vormgeving en betekenis. De daad van het dragen houdt een versmelting van rationele vormprincipes en fysieke kwetsbaarheid in. Deze synthese was zeker niet altijd lieflijk en vloeiend. De perfectionistische en onderhuids zeer emotionele Van Leersum koos altijd voor een beheerste geometrische vorm die, opgebouwd uit materiële of immateriële lijnen, soms op gespannen voet stond met de natuurlijke vormen van het menselijk lichaam. Opgeleid door onder andere Marinus Zwollo aan het Kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam liet Van Leersum zich inspireren door de functionele eenvoud in Afrikaanse sieraden en de hoofdtooien uit de Nederlandse klederdracht. Constructivistische invloeden volgden. Van Leersum was zeer ongelukkig met het woord sieraad. Het enige woord waarmee ze enigszins kon leven was draagbaar object.