Het meisje in de vrouwelijke veteraan

Anders dan verwacht 

Soraya van Weereld is geboren en getogen te Tilburg in 1974. Als jong meisje wilde ze eigenlijk gaan vliegen. “Dat was mijn droom. Maar ja, ik had mijn MAVO en ik was vrij snel van school af. Destijds was er een arbeidsbureau en daar stond een vacature voor vrouwen in de techniek bij de Koninklijke Luchtmacht. En ik dacht, weet je wat, dan ga ik de Defensie in.” Binnen Defensie werken, sprak Soraya sowieso aan. Het gaf haar ook de mogelijkheid om nog verder te studeren. Uiteindelijk werd ze Korporaal bij de technische dienst (Grond Uitrusting) van de Luchtmacht op Volkel. 

Hoewel Soraya werkte binnen de technische dienst, was de functie die ze tijdens haar uitzending had heel anders. “Thuis nog, op Volkel, hoorde de staf mij Italiaans spreken met Italianen. Mijn moeder is Italiaanse, dus ik had wel wat gevoel met de taal. Nog geen half jaar later mocht ik naar de staf komen en vertelden ze me dat ik mee mocht op uitzending naar Italië. Niet voor de technische dienst, maar als tolk”, vertelt Soraya. “Bij de staf kijken ze vooral naar wat nodig is. Zo’n basis op missie is eigenlijk net een dorp met allerlei mensen, die moeten kunnen functioneren voor een missie. In Italië spraken weinig mensen echt Engels, dus vandaar dat ze mij als tolk nodig hadden.” 

Uiteindelijk vertrok Soraya op 22-jarige leeftijd in 1997 voor het eerst naar Villafranca di Verona in Italië, voor zes en- halve maand. Vanuit Italië vertrokken F-16’s naar Bosnië en Kosovo om daar alles rustig te houden. “Destijds waren de grootste dingen al gebeurd, dus onze taak was vooral de rust bewaken”, vertelt Soraya. “In 1999 werd ik gevraagd om te helpen tijdens het opbouwen van de nieuwe locatie. De luchtmacht verhuisde naar Amendola di Foggia en daar moest alles opnieuw opgebouwd worden: kantoren, werkplekken, maar ook de samenwerkingen met de Italianen in de omgeving. Gezien de drukte en de onrust met Kosovo - wat uiteindelijk tot een oorlog leidde - bleef ik er vier maanden, in plaats van elf dagen.” 

Puzzelstukjes 

Ondanks dat Soraya langer wegbleef, heeft ze dit niet als vervelend ervaren. Ze vond het juist lastig dat ze weg moest: “Ik had het gevoel dat mijn werk nog niet klaar was daar. Het was een hele intensieve tijd. Mijn job was 24/7, want als tolk kun je altijd opgeroepen worden, of je nou slaapt of niet. Je zit in een hele andere wereld, in een oorlogssituatie. Je moet alert zijn en er gebeuren heel veel dingen. Je zit echt in een bepaalde bubbel, en daar moet je dan in één keer uit.” 

In die bubbel maakte Soraya van alles mee. Als ik haar vraag of er bepaalde gebeurtenissen zijn die Soraya nog goed bijstaan, begint ze te vertellen over een bijzondere ervaring. “In Villafranca stond er op een dag plotseling een Nederlands echtpaar voor de poort. Ze wilden graag zien waar hun zoon zijn laatste stappen heeft gezet. Een jaar daarvoor was hij vanuit Villafranca op een Hercules gestapt en is hij omgekomen bij de Herculesramp in Eindhoven.” Dat maakte impact op Soraya. “Toen we in de Hercules stapten, begon de man te vertellen en moest hij huilen." Op dat moment had ik best wel moeite. Zelf trek je je emotie weg, want je bent daar voor die mensen. Maar dit kwam bij mij ook binnen. Die mensen zijn me altijd bijgebleven.”  

Twee jaar geleden werd de cirkel weer rond, toen Soraya aanwezig was bij een herdenkingsdienst. “Daar heb ik hun dochter ontmoet, want zij waren er zelf niet meer. Dat was jammer, maar ik kreeg wel te horen hoe ze het ervaren hadden. Dat heeft het voor mij wel gesloten.” Alle gebeurtenissen maakten een grote impact op Soraya, toen nog een jonge vrouw van 22 jaar. Terugkomen in Nederland na haar uitzendingen was daarom ook een lastig proces. “Je moet in een keer weg. Jouw puzzelstukje gaat van de ene puzzel, zo hop, weer terug in de andere. Op dat moment besefte ik het niet zo. Maar nu zie ik dat ik er volgens mij best wel moeite mee had om weer terug te zijn.”

Veteran Girl  

Alles wat Soraya tijdens haar uitzending heeft meegemaakt, heeft haar onder andere gevormd tot de sterke vrouw die ze nu is. “Als je in opleiding tot militair bent, beïnvloedt het sowieso nu nog steeds je leven. De manier van doen en denken. Ik praat heel makkelijk met mensen. Een tijdje geleden nog stond er een grote man de containers bij onze flat leeg te halen. We raakten aan de praat, en toen vertelde hij dat ‘ie dus in Bosnië is geweest. Nu nog steeds hebben we elke week contact.” Die manier van denken en praten is daar wel ontstaan, legt Soraya uit. “Ik heb ook nog steeds contacten in Italië. En de dingen die ik nu doe als ondernemende veteraan, zijn daar begonnen.” 

Want Soraya is een bezige bij en zet zich veel in voor alle andere veteranen om haar heen, waar ze zo graag contacten mee legt. In 2014 heeft ze verschillende organisaties en stichtingen opgericht. Ze begon met de Stichting Veteranenhart van Brabant, waarbij ze ontmoetingsmomenten en regionale veteranendagen organiseerde voor veteranen uit de omgeving van Tilburg. Daarbovenop is ze ook bezig met Veteran Girl, waarbij ze exclusief burgerkleding voor vrouwelijke veteranen ontwerpt en verkoopt. 

“Als je op uitzending gaat, wordt je als jong meisje best wel wat sneller volwassen. Maar het meisje, dat zit eigenlijk nog steeds in ons. Vandaar is de naam Veteran Girl toen ontstaan”, vertelt Soraya. Met trots laat ze haar Veteran Girl tas zien. Na het ontwerpen en bedrukken van de kleding mocht Soraya een fotoshoot houden op Vliegbasis Volkel, waar ze als jong meisje haar carrière binnen de Defensie begon. Ook daar werd de cirkel weer rond getekend: “Op de avond voor de fotoshoot mocht ik blijven slapen op de vliegbasis. Ik liep het legeringsgebouw binnen, naar links en de derde deur rechts, en daar was mijn eigen oude kamer, waar ik ging slapen. En het mooie was, toen zag ik dat mijn sticker van twintig jaar geleden gewoon nog op de kast zat!”

Verbinden 

Met haar ondernemingen wil Soraya vooral verbinden. “Wie je bent, uit je vaak in kleding. Dat is wat ik ook wil doen, het verbinden en zichtbaar maken aan elkaar. Ondertussen heb ik ook ervaren dat je zo een brug kan leggen, waardoor gesprekken ontstaan. Dan komen er verhalen los. Als je het met elkaar kan hebben over dingen, heb je weer een psycholoog minder nodig.” Soraya zelf vindt praten over wat je hebt meegemaakt ook belangrijk. Af en toe lopen er wat mensen langs de banken waar wij zitten voor het interview. Soraya begroet iedere persoon met een enthousiaste lach, en zegt gedag met een knuffel. “Zo ben ik ook”, zegt ze. “Altijd even een praatje maken met mensen. Het is eerder zelden dat ik niet met mensen praat.” 

Die bepaalde manier van gezelligheid en gemeenschapsgevoel is ook hetgeen wat Soraya mist aan Brabant. “Ik woon nu drie maanden in Zeist, maar ik ben opgegroeid in Tilburg. Tilburg zelf mis ik niet per se, want Zeist is ook prachtig. Maar de sfeer van het Brabantse, ja dat mis ik wel.” Als ik haar vraag wat de Brabantse sfeer voor haar betekent, vertelt Soraya met een grote glimlach. “Gewoon hoe je met elkaar omgaat, wat meer naar elkaar toe. Hier in Zeist is iedereen wat meer op zichzelf. Mensen verbazen zich als je hallo zegt.” 

“Op mijn uitzending leerde ik de Nederlandse muziek kennen. Daarvoor luisterde ik eigenlijk alleen maar Italiaanse hits, van mijn moeder. De Brabantse liederen, zoals ‘2 ree bruine ogen’, heb ik daar leren kennen. Dat luisterde ik voorheen niet, maar nu lal ik net zo hard mee!” Soraya voelt zich zeker verbonden met Brabant: “Het zit nu eenmaal in mijn bloed. Net zoals het blauwe bloed van de Luchtmacht, is Brabant ook onderdeel. De landschappen en bossen zijn er prachtig. Nederland bestaat niet zonder Brabant.”

Het gemeenschapsgevoel dat Brabant heeft, voelt Soraya nog meer bij de Defensie. “Of je elkaar nou mag of niet, je doet alles samen. Dat zou ik de burgermaatschappij willen meegeven: denk niet alleen maar aan je eigen stoelpoot. Als je samen dingen bereikt, komt het ook naar jou als individu terug.” Als ik haar aan het einde van het gesprek vraag of ze nog iets kwijt wil, vertelt ze een boodschap die haar aan het hart gaat. Iets waar ze voor staat en wat ze in alles wat ze doet meeneemt: “Er is veel mogelijk, alleen verbind elkaar. Maak elkaar zichtbaar. En laat je elkaar helpen.”