De goede Duitser – geen sprookje

CR0056 Karl-Heinz Rosch

Het monument voor de goede Duitser in Riel. (Bron: Erwin Beekveld, 2014, Wikimedia Commons)

Alle rechten voorbehouden

Er was eens een Duitse jongen die alles over breekbaarheid wist. Zijn wieg stond in Meißen, de porseleinstad van Duitsland. Karl-Heinz Rosch was een ongewenst kind. Het huwelijk van zijn ouders sneuvelde vroegtijdig, waarna zijn opa en oma hem in huis namen. Toen hij dertien jaar was, klonken er scherven in Nederland. Het Duitse leger viel binnen.

Boswachter wil Karl-Heinz worden. Maar die rust is hem niet gegund. Kort na zijn eindexamen gymnasium in 1944 krijgt hij een oproep voor de Wehrmacht. De oorlog brengt hem in Brabant. Als kanonnier maakt hij deel uit van het artillerie­regiment Fallschirmjäger. Met vijf kameraden wordt hij ­ingekwartierd op de boerderij van de familie Kilsdonk in ­Goirle. Het gezin kan goed overweg met Karl-Heinz. Bezoek van hoge Duitse officieren kondigt hij aan, zodat de familie de radio en fietsen kan verstoppen.

 

Geluk

Op vrijdag 6 oktober 1944 trilt het dorp. Geallieerden en ­Duitsers leveren slag. Op het erf spelen Toos (vijf) en Jantje Kilsdonk (vier) bij de waterput. Een bron van geluk? Karl-Heinz Rosch en zijn kameraden rennen de boerderij uit, op weg naar hun kanon. Op het erf zien ze de kinderen. Iedereen holt verder, behalve de Duitser uit de porseleinstad. Hij pakt Toos en Jantje onder zijn arm en snelt naar de kelder, waar hij de kinderen met hun moeder herenigt. Even later holt Karl-Heinz weer naar buiten. Maar erf en sterf liggen vlakbij elkaar: een mortiergranaat slaat in. Karl-Heinz wordt dodelijk geraakt. Hij is achttien jaar en drie dagen oud. Op het erf krijgt hij een veldgraf. Nog jarenlang zullen flarden van zijn kleren hoog in de takken van een boom hangen.

In 1948 vindt de herbegrafenis plaats. Rosch eindigt definitief op de Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn. Toch kunnen zijn familieleden de sterfplek en rustplaats niet bezoeken. Zij wonen in Oost-Duitsland. Pas na de val van de Berlijnse muur kan de vader van Karl-Heinz de boerderij met eigen ogen zien. Maar de familie Kilsdonk zwijgt over de ­reddende daad van zijn zoon. Zij vreest knoestige reacties. Een mof is een mof, klinkt het in het dorp.

Zwarte sneeuw

Lange tijd scharen velen de uitdrukking ‘een goede Duitser’ in het rijtje van de zwarte sneeuw, vierkante cirkel en ongastvrije Brabander. Ook wanneer de twee geredde kinderen hun verhaal in 2005 alsnog openbaar maken en Karl-Heinz postuum danken, blijft de kwestie discussie oproepen. Een oud-raadslid spant zich in om voor Rosch – ‘een held zonder glorie’ – een beeld voor in het lokale heemkunde­museum te laten maken. Maar dat roept verzet op bij oud-gijzelaars, wier kameraden op een landgoed in Goirle waren ­geëxecuteerd.

In 2008 was het standbeeld klaar. Maar een plek ontbrak. Voor een doorbraak zorgde Leo Vermeer uit Riel, een kern van de gemeente Goirle. Hij was een voormalige buur­jongen uit de Dorpsstraat, die het veldgraf van Karl-Heinz tot aan de herbegraving had onderhouden. In zijn tuin werd het bronzen beeld onthuld. Tot de aanwezigen ­behoorden Jan en Toos Kilsdonk en twee stiefbroers van Karl-Heinz Rosch. Op de plaquette staat: "Dit beeld is een eerbetoon aan hem en allen die het goede doen in kwade tijden." Het is een breekbare zin, waarin je porselein hoort schilferen.

 

Bronnen

Artikelen uit PZC, Zie: www.delpher.nl (Stand op 19 februari 2018).

www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/monumenten_zoeken/oorlogsmonument/3447/riel%2C-monument-voor-karl-heinz-rosch (Stand op 19 februari 2018).

www.volkskrant.nl/binnenland/beeld-van-goeie-duitser-is-er-maar-niet-in-goirle~a911686/.

nl.wikipedia.org/wiki/Karl-Heinz_Rosch (Stand op 19 februari 2018).

www.omroepbrabant.nl/?news/1825771203/Dorpsrel+over+standbeeld+Duitse+soldaat+Karl+Heinz+Rosch+in+Riel+.aspx (Stand op 19 februari 2018). 

www.tracesofwar.nl/sights/7625/Monument-Karl-Heinz-Rosch.htm (Stand op 19 februari 2018).

https://www.rd.nl/vandaag/binnenland/gered-door-een-mof-1.75553 (Stand op 19 februari 2018).