Brouwen
De oorspronkelijke brouwerij werd opgericht in 1538 en is genoemd naar de smidse ‘De Drie Hoefijzers’ die tegenover de brouwerij lag. Door de eeuwen heen waren er verschillende brouwerijen gevestigd. In 1887 is er zelfs een volledig nieuwe brouwerij gebouwd, om aan de vraag te kunnen blijven voldoen.
In de jaren dertig van de twintigste eeuw introduceerde de Bredase brouwersfamilie Smits van Waesberghe het merk 3 Hoefijzers voor het bier uit hun brouwerij, een van de grootste en bekendste in Nederland. Hiermee refereerden zij naar de naam die al in de zeventiende eeuw gevoerd werd door de brouwerij in de Bredase Boschstraat. De naam en het bijbehorende logo waren werkelijk overal te zien: niet alleen in het café op viltjes, bierglazen en asbakken, maar ook in het straatbeeld op emaillen reclameborden en fietsenrekken.
Breda’s Bier
In 1961 maakte de merknaam 3 Hoefijzers plaats voor die van Breda Bier. Deze naam werd als gevolg van de overname van het bedrijf door het Britse Allied Breweries al snel weer vervangen werd door ‘Skol’ en vervolgens door ‘Oranjeboom’. Na verdere fusies en bedrijfsovernames is de productie van bier in Breda uiteindelijk geheel gestaakt, omdat het pand niet langer rendabel was door overnames en productieverschuivingen.
Het interieur van de brouwzaal, met het zicht op drukapparatuur voor de ketels (Foto: Kris Roderburg, 2004, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / Wikimedia Commons)
Bij de sluiting werd een groot deel van de brouwerijgebouwen gesloopt; alleen het hoofdkantoor uit 1925 bleef behouden. De grootte en ligging van het hoofdgebouw en de opmerkelijke ruimtes en Art-Deco stijl zorgden ervoor dat dit pand, in plaats van op de nominatie voor de sloop te komen, een bijzonder herbestemmingsproject kon worden, waarin opnieuw leven in de brouwerij werd gebracht. De herontwikkeling van het Brouwhuis geeft goed inzicht in de mogelijkheden die industrieel erfgoed voor een nieuwe binnenstedelijke ontwikkeling kan genereren, onder meer door middel van place-making. Door in het brouwhuis een groot aantal verschillende bedrijven en andere functies te huisvesten, kan zo een dynamische omgeving worden gecreëerd die verdere stedelijk herontwikkeling rondom het complex kan aanjagen.
Bronnen
Anoniem, Bierbrouwerij, N.V. 'De Drie Hoefijzers'. Breda, Amsterdam, 1936.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, “518938 De Drie Hoefijzers Bij Ceresstraat 13 4811 CA te Breda”, via: https://cultureelerfgoed.nl/monumenten/518938 (stand op 5 juni 2018).
Rijksmonumenten.nl, “De Drie Hoefijzers: brouwhuis in Breda”, via: http://www.rijksmonumenten.nl/monument/518940/de-drie-hoefijzers:-brouwhuis/breda/ (stand op 5 juni 2018).
Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.
Vierling, J., Kantoor- en appartementencomplex "De Drie Hoefijzers" te Breda (Scriptie).
Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 243 en een tekst van M. Schlingmann, zoals eerder gepubliceerd op www.brabantserfgoed.nl