Als je dat weet, kun je je antwoord en postadres inzenden via info@erfgoedbrabant.nl o.v.v. ‘bij wijze van’ en maak je kans op en boek of een cd in het Brabants dialect. Bij wijze van …za’k mar zegge kwam tot stand i.s.m. Omroep Meierij.
Verhaal van Johan Biemans uit Bergeijk
Hedde gijlie ommel ‘nne goeie Sintereklaos gehad? Hit-ie bé ijlie goewd gereeje? Wijlie hebben eigelijk niks aon Sintereklaos gedaon, äs krèk nog wel e spiklossiemöpke bé de koffie.
Mär toen wijlie ezondaggenaovend bé oame Willem en tant’Anneke zèn weze kaorte, toen hon zijlie nog wa brokke van ’n kwattaletter bé de koffie. Dä zal dan van ’n W of van ’n A geweest zén, nem ik aon. Van Willem of meskien van Anneke, ’t kos van allebaai zèn, want diej letter wos kepot gebrokkeld, in stukker.
En toen wijlie ’t over diej kwattaletters hon, skoat tant’Anneke hevig in d’re laach. Dä ik nog zee: “Mens, laacht toch nie zo skaojelijk, da’lijk verslikt’w aaige nog.”
“Och”, zee ze, toen ze de traone van d’re slappe laach mee d’r zakduukske van d’r wang gevreven hoj, “Ik moes denken aon m’nen urste Sintereklaos, diej ik vruger van onze Willem gekregen hoj.”
“Dan weet ik wel, wa se bedoelt”, laachde oame Willem. “Dä wos dä alfabèt, dä se mee Sintereklaos krig, toen wijlie pas verloofd wozze, wijlie wozze nog niet getröùwd. Ik hoj ‘nne surpries vur d’r gemaokt en dä wos mee impersant ’t begien van onzen ùitzet.”
En saome dochten ze èfkes diejp nao en begozzen ze aon de opsomming van diej s’rpries. En dä gonk zo…
‘n Arpelskelmeske, ‘n Broadmes, ‘ne Closetrolhoùwer, ‘n Deuske Dröpkes, ‘nen Emmer (wor alles in zaot), ’n Foto van m’n aaige, de G (dä wos e Geheim um ’t lesten ùit te pakke, ‘n Haorkämke, de I wos Iejt wa se géér hoj, ‘ne Jùinskeller, ‘ne Körkentrekker, dan Luxe zeep van Lux, e Mosterdpötje, e Naogelskärke, twee Onderzetters, twee Pannelappe, de Q wos iejt orrigs wor ze nie zo gaùw op kozze komme, dan dieje Reuk in e flèske, e Spiejgelke, ‘n Teezifje, de Urste foto diej ik van ons Anneke getrokken hoj, ‘nne Vergiejt, e Waasläpke, de X…, dä wos ’n skeer, want diej kosde ope voùwen en dan ziede diej X, ’n IJsklontjestängske, en dan nog de Z. Och ja, dä moes dan dä Zoutpötje geweest zèn.”
Afijn, d’r wieren èfkes hevig traone mee tùiten um gelaage, want wijlie zaogen hil diejen ùitzet in ons verbilding al vur ons op den hèrd ligge.
Ik zeg: “Mär Willem, wa wos dan diej Q, d’r ge nie zo gauw op kost komme?” “Oooo”, zee tant’Anneke, “Nou skiejt ’t me inens wir te binne… Dä moet dan geweest zèn … dä kwispeltje.
Als jij weet wat kwispeltje betekent, dan kun je je antwoord en postadres voor 24 december inzenden via info@erfgoedbrabant.nl o.v.v. ‘bij wijze van’ en maak je kans op een boek over of een cd in het Brabants dialect.
Je kunt de opgave ook beluisteren! Bovenstaand verhaal wordt door Johan Biemans voorgedragen in onder meer de volgende uitzendingen van lokale omroepen in Noord-Brabant:
- Radio Rucphen FM : donderdagochtend tussen 10-10.15. Programma: de Senioren Express, presentator: Jan Mangnus.
- HTR Heusden-Vlijmen e.o. : maandagavond tussen 19-21. ROS-Kabelkrant Ziggo TV Kanaal 43 op zondag tussen 11 - 13 en via www.nlutskebrabants.nl bij "uitzending gemist". Programma: ’n Lutske Brabants, presentator: Frans van den Bogaard.
- Omroep Centraal (Gemert-Bakel) : zondagmorgen tussen 9-11. Programma: Met de Zachte G, presentator Mario van Dinther.
- Radio SIRIS in Asten en Someren : zondagmiddag tussen 12-13. Programma: Brabants Bont, presentator Piet Meeuws.
De oplossing van deze opgave is:
Een kwispeltje is een kwastje. Het kan bijvoorbeeld een poederkwastje bij de make-up zijn of een wijwaterkwast van de pastoor. De oorspronkelijke betekenis van het woord is vlecht of bundel, van daaruit is het kwast gaan betekenen. Met zo’n wijwaterkwast het water rondzwaaien heette vroeger dan ook kwispelen, en dat is later het kwispelen van de staart door een hond gaan betekenen. Kwispelen van een hond komt dus van dit woord kwispel, een kwastje in ons dialect.
Je leest meer over de dialecten van Noord-Brabant bij de Erfgoed Brabant Academie.