25. kelderzog

Bij wijze van …za’k mar zegge is een spel waaraan jij ook kunt deelnemen. Lees het verhaal in een Brabants dialect dat eindigt met een woord waarvan wij je vragen of je weet wat het betekent.

Als je dat weet, kun je je antwoord en postadres inzenden via info@erfgoedbrabant.nl o.v.v. ‘bij wijze van’ en maak je kans op en boek of een cd in het Brabants dialect. Bij wijze van …za’k mar zegge kwam tot stand i.s.m. Omroep Meierij.

Verhaal van Johan Biemans uit Bergeijk

Lest wos ‘r iemes béjons en diej zaog m’nen ellentriese vliejgevanger op den aonrèècht ligge. Hij wees ne dä dink en vroeg: “Zijde gé ôk al vôrt bé de tennesclub?” Ik zeg “Wa? ikke bé ’n tennesclub? Nee, dä’s niks vur mé, al dä gemèp. As ge dä toch ôit op den tillevizie zie, d’r worde hôrrendôl van. Mär dä dink, dä ge daor zie ligge, dä’s m’nen ellentriese vliejgevanger.”

Jä, dä moete dan wir èfkes ùitleggen en laote ziejn dä d’r twee van diej batterééjen in dieje steel moete. En äs ge dan ’n vliejg zie, dan moete daor mee oewen dùim op dä knöpken dùiwen, dan brandt ‘r e gruujn lichje en dan stit ‘r stroam op dieje gaos. Hij zal dä dink aongeziejn hebbe vur ’n tennesplänksken of zoiejt, docht ik.

En toevallig zaoten ‘r krèk twee vliejgen op de keuketaofel, wor ik krèk nog ‘nen bootram gesméérd hoj vurdät-ie kwomp. Da ‘k nog zee: “Kèk, daor diej twee trutte, wocht dan zal ik diej wel ’s èfkes vange.” ’t Wozze twee dezèllefde vliejge, van dezèllefde sôrt. Want äs ’t mense geweest wozze, dan hodde ze vur ‘nen twilling aongeziejn, twee ùit dezèllefde mal.

Ik hiel m’nen ellentriese vliejgevanger boven diej bisjes, neep op dä knöpke, en mee hoj ik ze allebaai tegeléék. Diej een, diej trok nog wa mee diej pôtjes, mär ze vloag nie mir eweg. Ik dee ze allebaai mee in diejen aasbak. Want d’r laogen d’r al ’n hil bèrzie in, diej ik toen strak al irder gevangen hoj. As ge nie bééter geweten hod, dan zoode ‘r nog krentemik van hebbe kannen bakke. Mär vliejge zèn gin krente, dä begrèpte wel.

As ’t wa donker is, dan ziede ôk ommel klèin vonkskes spètteren, äs ge ’n bisje vangt. Dä spierst dan iejt of wa, lijk ge dan kant hurre.

Mär ik vang nie alleen vliejge mee dä dink. Nee, ôk muggen en wespen en alderhande bisjes, die hier in haus nie moete zèn. Vannemèrrege vong ik in de gang ôk al twee spinne. En in ’n spinneweb in de gang d’r vong ik mee impersant ôk nog ’n kèlderzôg.

 

Als je weet wat kèlderzôg betekent, dan kun je je antwoord en postadres voor 6 mei inzenden via info@erfgoedbrabant.nl o.v.v. ‘bij wijze van’ en maak je kans op een boek of cd in het Brabants dialect.

Je kunt de opgave ook beluisteren! Bovenstaand verhaal wordt door Johan voorgedragen in onder meer de volgende uitzendingen van lokale omroepen in Noord-Brabant:

  • Radio Rucphen FM : donderdagochtend tussen 10-10.15. Programma: de Senioren Express, presentator: Jan Mangnus.
  • HTR Heusden-Vlijmen e.o. : maandagavond tussen 19-21. ROS-Kabelkrant Ziggo TV Kanaal 43 op zondag tussen 11 - 13 en via www.nlutskebrabants.nl bij "uitzending gemist". Programma: ’n Lutske Brabants, presentator: Frans van den Bogaard.
  • Omroep Centraal (Gemert-Bakel) : zondagmorgen tussen 9-11. Programma: Met de Zachte G, presentator Mario van Dinther.

De oplossing van deze opgave is:

Een kèlderzôg is een pissebed, een klein beestje met veel pootjes dat in donkere plaatsen zoals schuurtjes en kelders leeft. Het tweede deel van de naam kelderzog is het woord voor het vrouwelijke varken, de zeug oftewel de zog. Blijkbaar doet de pissebed mensen aan een varkentje denken. Het beestje heet trouwens pissebed omdat er vroeger een medicijn bestond dat patiënten hielp om te kunnen plassen en dat werd gemaakt van gemalen pissebedden, lekker he!

Je leest meer over de dialecten van Noord-Brabant bij de Erfgoed Brabant Academie.