De zilveren theekist van Christianus Rijke

Theekist Christianus Rijke

Zilveren theekist uit 1786/87 gemaakt door de Boxmeerse edelsmid Christianus Rijke. (foto: Het Noordbrabants Museum)

Thee was vanaf de zeventiende eeuw een populair en kostbaar genotsmiddel dat de VOC vanuit China naar de Republiek verscheepte. De theekist van de Boxmeerse zilversmid Christianus Rijke maakt duidelijk dat ook Brabantse edellieden graag een kumke thee dronken.

In de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw kende Boxmeer een bloeiende zilverindustrie die tussen de 150 en 200 familiebedrijven telde. De meest gerenommeerde ateliers waren gevestigd aan de Steenstraat, zo ook die van Christianus Rijke (1727-1811). Naast Rijke senior werkten in dit atelier ook zijn zonen Bernardus (†1824), Antoon Hubert (1765-1850) en Joseph Johan (1775-1816) en zijn kleinzonen Christiaan Cornelis (1793-1843) en Antoon Peter (1806-1879). Zij maakten zowel kerkelijk als profaan zilverwerk, waaronder dus de theekist.

De circa twintig centimeter lange en twaalf centimeter hoge theekist bestaat uit drie busjes die gedecoreerd zijn met bloemmotieven. Aan de voorzijde bevindt zich een versierd slot. Dit benadrukt nog eens dat thee destijds een kostbaar goed was. Dat de theekist aan het einde van de achttiende eeuw is gemaakt, blijkt uit het scharnieren deksel dat in deze periode in zwang raakte. In de kist is de jaarletter ‘N’ gegraveerd, wat betekent dat Rijke de kist in 1786/87 creëerde.

De zilveren theekist is verder nog gemerkt met een bokje, het stadsteken van Boxmeer, en het meesterteken van Christianus Rijke (de letters 'CR'). Daarnaast kent de kist een inscriptie die bestaat uit de letters ‘G:J:V:W / A:E:V:W’. Vermoedelijk zijn dit de letters van het echtpaar voor wie de theekist was bedoeld. De laatste twee letters, de V en W, zouden kunnen verwijzen naar de familie Van Weert. De moeder van Christianus Rijke heette Johanna van Weert; zij trouwde met Bernardus Rijke.

De zilveren theekist bevindt zich in de collectie van Het Noordbrabants Museum. In samenwerking met de gemeente Boxmeer en een particuliere koper kocht het museum de theekist in 2008 op een veiling van Sotheby’s in Parijs.        

 

Bronnen

Luijt, J. J., Het Zilverlexicon voor Nederland en België, Zwolle, 2006.  

Huys Janssen, P., ‘Een theekist uit Boxmeer’, in: In Brabant (2011, nr. 2).

‘Een zilveren theekist’, collectie Noordbrabants Museum, verkregen via: http://collectie.hetnoordbrabantsmuseum.nl/Details/collect/29035 (stand 3 juli 2019)

‘Ciborie van Christiaan Rijke’, Historische Vereniging Nepomuk (Boxmeer), verkregen via: http://www.nepomukboxmeer.nl/over-boxmeer/pronkstukken-van-boxmeerse-zilversmeden/ciborie-van-christiaan-rijke/ (stand 3 juli 2019)

‘Zilversmid Christiaan Rijke’, HistoryBox Boxmeer, verkregen via: https://boxmeer.historybox.nl/verhalen/zilversmid-christiaan-rijke/ (stand 3 juli 2019)