Om de slag te kunnen winnen moesten de troepen goed bevoorraad worden, munitie, benzine en voedsel waren essentieel. In het Amerikaanse leger werd dit gedaan door Afro-Amerikaanse soldaten, zij reden met hun bevoorradingstrucks af en aan om de soldaten op het slagveld te voorzien van alle benodigdheden.
Om die reden werden er van 30 september 1944 tot en met 29 oktober 1944 twee bevoorradingsdivisies gestationeerd in de buurt van Asten en Heeze. Ondanks dat deze soldaten niet in gevechtseenheden dienden was hun werk niet zonder gevaar. Uit de logboeken van de twee divisies die in Asten en Heeze waren blijkt dat zij onder vuur kwamen te liggen door granaten vanuit de Duitse tegenaanval bij Meijel. Helaas zijn er, na uitgebreid onderzoek, geen orale of schriftelijke getuigenissen gevonden over zwarte bevrijders uit de regio Asten-Heeze.
Desalniettemin kan het verhaal van één van deze bevrijders wel verteld worden, namelijk dat van soldaat Donival H. Brown. Donival overleefde de oorlog niet, hij overleed op 4 mei 1945 aan verwondingen die hij waarschijnlijk opliep tijdens een ongeluk met zijn truck op 3 mei in de buurt van het Duitse dorp Altenmedingen. Zijn verhaal kan toch verteld worden door de herinneringen van zijn dochter Janet Terrell en zijn kleinzoon Lowell Terrell.
Donival in Virginia en Europa
Donival groeide op in de staat Virginia in het zuiden van de Verenigde Staten. Donival en zijn broer William M. Brown werden opgevoed door hun vader Roy Brown. Donival had ook een zus Mable Brown Goins die opgroeide bij hun moeder. Volgens zijn dochter genoot Donival ervan om in trucks te rijden, dus toen hij oud genoeg was ging hij vrijwillig het leger in. Dit was in April 1941, hij was toen negentien jaar oud.
Donival wilde wat van de wereld zien. Hij doorkruiste met zijn eenheid een groot deel van Europa en bevoorraadde troepen in Frankrijk, België, Nederland en Duitsland. Gedurende zijn tijd in Europa stuurde hij vaak geld naar zijn vrouw. Toen hij overleed werden vijf geld-verzendbonnen gevonden in zijn kleding. Daarnaast schreef hij veel brieven naar zijn vrouw en andere familieleden. Kleinzoon Lowell benadrukt dat Donival niet gepusht is om het leger in te gaan, hij maakte zelf die keuze. Hij hoopte dat het hem een beter leven zou brengen en hij deed het om zijn gezin financieel te kunnen ondersteunen.
Zwarte mensen in het Amerika van de jaren '40 werden gezien als tweederangsburgers. Met name in de zuidelijke staten, waaronder dus ook Virginia, golden strenge rassenwetten. Zwarte mensen hadden bijvoorbeeld geen stemrecht en mochten niet met witte mensen trouwen. In deze wetten stond het segregatieprincipe centraal, zwarte en witte Amerikanen moesten zoveel mogelijk gescheiden leven, restaurants, scholen, sportclubs en vele andere voorzieningen waren gesegregeerd. Veel Afro-Amerikanen hoopten, net als Donival, dat zij een kans zouden krijgen op een beter leven door in dienst te gaan. Hiervoor werd ook de Double V (dubbele overwinning) campagne opgezet. De dubbele overwinning zou dan een overwinning aan de overzeese fronten zijn tijdens de oorlog en een overwinning aan het thuisfront voor burgerrechten van zwarte Amerikanen.
In het Amerikaanse leger werd segregatie ook toegepast. Tijdens hun training en gedurende hun diensttijd in Europa werden zwarte troepen strikt gescheiden van witte Amerikanen. Bloedbanken, ziekenhuizen, barrakken en recreatie-faciliteiten waren gescheiden. Daarnaast mochten zwarte soldaten niet in gevechtseenheden dienen, ze kregen functies zoals koks en monteurs. Veel Afro-Amerikaanse soldaten gingen, net als Donival, als chauffeur werken voor de bevoorradingseenheden. Deze groep werd de Red Ball Express genoemd.
Herdenking van Donival
Ondanks dat Donival zijn diensttijd niet overleefde, had zijn besluit om het leger in te gaan veel impact op meerdere generaties in zijn familie. Zijn kleinzoon Lowell diende 15 jaar in het leger, zijn andere kleinzoon vier jaar, zijn schoonzoon 5 jaar en zijn kleindochter 17 jaar totdat zij overleed aan kanker. Lowell vertelt dat het feit dat zijn opa in de Tweede Wereldoorlog heeft gevochten invloed heeft gehad op zijn beslissing en die van andere familieleden om het leger in te gaan.
De familie Terrell, nazaten van Afro-Amerikaanse soldaat Donival H. Brown (Foto: Privécollectie Lowell Terrell, 2022)
Daarnaast reisde kleinzoon Lowell af naar de militaire begraafplaats in Margraten in Limburg om het graf van zijn opa te bezoeken. Hij maakte foto’s van zijn graftsteen en stuurde die naar zijn moeder, het bracht beiden veel rust en voldoening om het graf te zien. Janet Terell heeft haar vader nooit gekend, dat was zeer moeilijk voor haar. Door het zien van zijn graf kon zij het een plek geven. Voor dit onderzoek had echter nog nooit iemand uit Europa belangstelling getoond voor het oorlogsverhaal van Donival. Lowell en Janet waarderen het zeer dat dit nu wel gebeurt. Het is een eerste stap in de goede richting, maar Lowell benadrukt tevens dat het gevecht voor vrijheid en democratie voor iedereen, dat waar zijn opa voor streed, nog altijd voortduurt.
De familie van Donival herdenkt hem door de Amerikaanse vlag die over zijn kist heeft gelegen tentoon te stellen in de huiskamer. Naast Donival eert de familie twee andere overleden familieleden die in het leger hebben gediend. De manier waarop zijn familie Donival herdenkt roept de vraag op we in Brabant meer kunnen doen om de rol van Afro-Amerikaanse soldaten in de bevrijding van hun provincie te eren en te herdenken en zo ja hoe dit dan vorm moet krijgen.
Bronnen
National Archives II in College Park MD, “After Action Reports of the 3967th Quartermaster Truck Company (attached to 7th Armored Division)”, Quartermaster QMCO-3950-0.1 to QMCO-3967-0.1) of Record Group 407 (Adjutant General’s Office).
Getuigenissen van Lowell Terrell en Janet Terrell over het leven van hun vader en opa Donival H. Brown en de impact van zijn diensttijd op hun familie.
Verantwoording woordgebruik
Bij het schrijven van dit artikel hebben we de publicatie Woorden doen ertoe door het Museum van Wereldculturen. Woorden die beledigend of discriminerend kunnen zijn, zijn tussen aanhalingstekens geplaatst. Echter is deze lijst voortdurend in beweging, en kunnen termen die op het moment dat het artikel werd gepubliceerd gangbaar en geaccepteerd waren later niet meer gepast zijn. Vragen over Words Matter? Laat het ons weten via het contactformulier.