Bij het egaliseren van een terrein op de heide onder Oss werd in 1932 een grafheuvel uit de ijzertijd ontdekt, met 52 meter doorsnee de grootste uit de Nederlandse prehistorie. Uit de heuvel kwam een bijzondere grafurn tevoorschijn: niet een pot van aardewerk zoals gebruikelijk, maar een bronzen emmer (situla). Die bevatte behalve de crematieresten ook diverse grafgiften, waaronder een opzettelijk kromgebogen ijzeren zwaard, waarvan het gevest ingelegd was met goud.
De ligging van het graf was al even markant, te midden van een eeuwenoud grafveld met heuvels uit de bronstijd en zelfs de late steentijd. Bovendien is de grafheuvel opgericht over een toen al eeuwenoude heuvel uit de midden-bronstijd. Fascinerend genoeg is het precieze graf in de oudere heuvel expres ontzien: de situla met crematieresten werd niet in het centrum van de heuvel begraven, omdat daar zich het oude graf bevond.
De vondsten uit het Vorstengraf. (Foto: Rijksmuseum van Oudheden)
In de nabije omgeving zijn nog twee vorstengraven uit de ijzertijd gevonden. Het eerste lag slechts 300 meter verder, in een grafveld dat veelzeggend De Zevenbergen heette. Onder een van de plaggenheuvels kwamen behalve een urn met crematieresten ook enkele bronzen ringen en vele honderden bronzen knopjes tevoorschijn, die waarschijnlijk een leren leidsel van een paardenspan of een houten juk sierden.
Reconstructie van het vorstengraf. (Foto: Encyacht, 2009, Wikimedia Commons)
Of het een man of een vrouw was, viel niet meer na te gaan. Het skelet was geheel vergaan. Er kwamen wel sieraden bloot te liggen die de overledene gedragen had: enkelbanden van bronsblik, massief bronzen armbanden aan beide polsen, haar- en kledingspelden, toiletgerei aan een ringetje en tot slot een barnstenen kraal en twee vlechtringen in het haar. Kleine fragmentjes van kleding en waarschijnlijk een lijkwade zijn bewaard gebleven door de oxidatie van het metaal. Hier lag iemand die bij leven aanzien genoot.
Bronnen
Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.
Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. Van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.